شیمی اسپرم (مایع منی)
مایع منی که مایع سیال منی نیز نامیده می شود، مایعی است که از دستگاه تناسلی مرد آزاد می شود و حاوی سلول های اسپرم است که توانایی بارور کردن تخم های ماده را دارند. مایع منی همچنین حاوی مایعات دیگری است که به پلاسمای منی معروف است و به زنده ماندن سلولهای اسپرم کمک می کند.
در مرد بالغ جنسی، سلولهای اسپرم توسط بیضه ها تولید می شوند. آنها فقط حدود ۲ تا ۵ درصد از کل حجم مایع منی را تشکیل می دهند. در هنگام گذر اسپرم از طریق دستگاه تناسلی مردان، آنها در مایعات تولید و ترشح شده توسط لولهها و غدد مختلف دستگاه تولید مثل قرار دارند. پس از بیرون آمدن از بیضه، اسپرم ها در اپیدیدیم ذخیره می شوند، که در آن ترشحات پتاسیم، سدیم و گلیسریل فسفوریکلین (منبع انرژی برای اسپرم) در سلول های اسپرم نقش دارند. اسپرم در اپیدیدیم بالغ می شود. سپس آنها از یک لوله بلند به نام ductus deferens یا vas deferens عبور می کنند و به محل ذخیره دیگری یعنی آمپولا می روند. آمپولا یک مایع زرد مایل به زرد، ergothioneine را ترشح می کند ، ماده ای است که ترکیبات شیمیایی را کاهش می دهد (اکسیژن را از بین می برد)، و آمپولا فروکتوز را نیز ترشح می کند، قندی که اسپرم را تغذیه می کند. در طی فرآیند انزال، مایعات از غده پروستات و وزیکول منی اضافه می شوند که به رقیق شدن غلظت اسپرم کمک می کند و محیط مناسبی برای آنها فراهم می کند. مایعات حاصل از وزیکول منی تقریبا ۶۰ درصد از کل حجم مایع منی است. این مایعات حاوی فروکتوز، اسیدهای آمینه، اسید سیتریک، فسفر، پتاسیم و هورمونهای معروف به پروستاگلاندین ها هستند. غده پروستات حدود ۳۰ درصد مایع منی را شامل می شود. تركیبات ترشح آن عمدتاً اسید سیتریک، اسید فسفاتاز، كلسیم، سدیم، روی، پتاسیم، آنزیمهای تقسیم پروتئین و فیبرولیزین (آنزیمی است كه باعث كاهش فیبرهای خون و بافت می شود). مقدار کمی از مایعات توسط غدد پیاز و مجرای ادرار ترشح می شود. این یک پروتئین ضخیم ، شفاف و روان کننده است که معمولاً به عنوان مخاط شناخته می شود.
شرایط ضروری برای تحرک اسپرم، مقادیر اندک پتاسیم و منیزیم ، وجود مقادیر کافی اکسیژن در پلاسما ، دمای مناسب و pH کمی قلیایی بین ۷ تا ۷/۵ است. مواد شیمیایی سولفات موجود در مایع منی باعث جلوگیری از تورم سلول های اسپرم می شود. و فروکتوز مهمترین ماده مغذی سلولهای اسپرم است.
حجم کل مایع منی برای هر انزال یک مرد نر انسان به طور متوسط بین ۲ تا ۵ میلی لیتر است. در اسب نر میانگین انزال حدود ۱۲۵ میلی لیتر است. در انسان ها هر انزال حاوی ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون اسپرم است. مایع منی غالباً حاوی سلولهای دژنراخته شده از شبکه لولهها و مجاری است که مایع منی از آن عبور کرده است.