تستوسترون چیست و چکار می کند

فعالیت ها و وظایف تستوسترون

وقتی به تستوسترون فکر می کنید، چه چیزی به ذهن شما خطور می کند؟

نقش تستوسترون در رفتار بد عمدتاً راز است. علاوه بر این، تستوسترون نقش های مهم دیگری را در سلامتی و بیماری ایفا می کند که ممکن است شما را غافلگیر کند. به عنوان مثال، آیا می دانستید که تستوسترون یک عامل کلیدی در سرطان پروستات است؟ یا اینکه، این زنان نیز به تستوسترون احتیاج دارند؟

نقش تستوسترون

تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مردان است و نقشهای مهمی را ایفا می کند، مانند:

• رشد آلت و بیضه
• تعمیق صدا در دوران بلوغ
• ظاهر مو و صورت از سن بلوغ شروع می شود. بعداً در زندگی، ممکن است نقشی در طاسی داشته باشد
• اندازه و قدرت عضلات
• رشد و قدرت استخوان
• میل جنسی
• تولید اسپرم

پسران نوجوان با تستوسترون خیلی کم ممکن است مردانگی را تجربه نکنند. به عنوان مثال، ممکن است دستگاه تناسلی بزرگ نشود، ممکن است موهای صورت و بدن کم رنگ باشد و ممکن است صدا به طور طبیعی عمیق نباشد.

تستوسترون همچنین ممکن است به حفظ روحیه کمک کند. ممکن است کارکردهای مهم دیگری از این هورمون وجود داشته باشد که هنوز کشف نشده اند.

سیگنالهایی که از مغز به غده هیپوفیز در پایه مغز ارسال می شود، تولید تستوسترون در مردان را کنترل می کنند. غده هیپوفیز سپس برای تولید تستوسترون سیگنال هایی را به بیضه منتقل می کند. یک “حلقه بازخورد” میزان هورمون خون را از نزدیک تنظیم می کند. هنگامی که سطح تستوسترون بیش از حد بالا می رود، مغز سیگنال هایی را به هیپوفیز می فرستد تا تولید را کاهش دهد.

اگر فکر می کنید تستوسترون فقط در مردان مهم است، اشتباه می کنید. تستوسترون در تخمدان ها و غده فوق کلیه تولید می شود. این یکی از چندین آندروژن (هورمونهای جنسی مرد) در زنان است. تصور می شود که این هورمون ها تأثیرات مهمی بر:

• عملکرد تخمدان
• قدرت استخوان
• رفتارهای جنسی، از جمله میل جنسی طبیعی (اگرچه شواهد قطعی نیست)

تعادل مناسب بین تستوسترون (همراه با سایر آندروژن ها) و استروژن برای عملکرد طبیعی تخمدان ها مهم است. در حالی که مشخصات نامشخص است، ممکن است آندروژن ها نیز نقش مهمی در عملکرد طبیعی مغز (از جمله خلق و خوی، میل جنسی و عملکرد شناختی) داشته باشند.

آیا می دانید؟

تستوسترون در بدن از کلسترول ساخته می شود. اما داشتن کلسترول بالا به معنی بالا بودن تستوسترون نیست. میزان بروز تستوسترون توسط غده هیپوفیز در مغز بسیار دقیق کنترل می شود.

خطرات تستوسترون بیش از حد

داشتن بیش از حد طبیعی تستوسترون یک مشکل شایع در مردان نیست.

بخشی از این ممکن است به دلیل دشواری در تعریف سطح تستوسترون “طبیعی” و رفتار “عادی” باشد. سطح تستوسترون خون با گذشت زمان و حتی در طول روز به طرز چشمگیری تغییر می کند. علاوه بر این، آنچه ممکن است به عنوان یک علائم تستوسترون اضافی به نظر برسد ممکن است با این هورمون ارتباطی نداشته باشد.

در حقیقت، بیشتر آنچه ما در مورد سطح غیر طبیعی تستوسترون در مردان می دانیم، از سوی ورزشکارانی صورت می گیرد که از استروئیدهای آنابولیک، تستوسترون یا هورمونهای مرتبط برای افزایش توده عضلانی و عملکرد ورزشی استفاده می کنند.

مشکلات مرتبط با سطح تستوسترون غیر طبیعی بالا در مردان شامل موارد زیر است:

• تعداد اسپرم کم، کوچک شدن بیضه ها و ناتوانی جنسی (عجیب به نظر می رسد ، اینطور نیست؟)
• آسیب عضله قلب و افزایش خطر حمله قلبی
• بزرگ شدن پروستات با مشکل ادرار
• بیماری کبد
• آکنه
• احتباس مایعات با تورم پاها
• افزایش وزن، شاید تا حدودی به افزایش اشتها مربوط باشد
• فشار خون بالا و کلسترول
• بیخوابی
• سردرد
• افزایش توده عضلانی
• افزایش خطر لخته شدن خون
• رشد حیرت انگیز در نوجوانان
• رفتار تهاجمی غیرشخصی (اگرچه به خوبی مطالعه نشده یا به روشنی اثبات نشده است)
• نوسانات روحی، سرخوشی، تحریک پذیری، اختلال در قضاوت، توهم

در بین زنان، شاید شایع ترین علت سطح بالای تستوسترون، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. این بیماری شایع است. این بیماری ۶ تا ۱۰ درصد از زنان یائسه را تحت تأثیر قرار می دهد.

تخمدان های زنان مبتلا به PCOS حاوی کیست های متعدد هستند. علائم آن شامل دوره های نامنظم، کاهش باروری، موهای زائد و درشت در صورت، اندام ها، قسمت تنه و ناحیه pubic، طاسی با الگوی مردانه، پوست تیره، ضخیم، افزایش وزن، افسردگی و اضطراب است. یکی از درمان های موجود برای بسیاری از این مشکلات، اسپیرونولاکتون، یک ادرارآور (قرص آب) است که عملکرد هورمون های جنسی مرد را مسدود می کند.

خانمهایی که سطح تستوسترون بالایی دارند، به دلیل بیماری یا استفاده از مواد مخدر، علاوه بر بسیاری از مشکلاتی که ممکن است مردان داشته باشند، ممکن است کاهش اندازه پستان و عمیق تر شدن صدا را تجربه کنند.

تستوسترون خیلی کم

در سالهای اخیر، محققان (و شرکتهای داروسازی) به تأثیر کمبود تستوسترون، به ویژه در بین مردان توجه کرده اند. در حقیقت، با افزایش سن مردان، میزان تستوسترون بسیار به تدریج کاهش می یابد، تقریباً ۱ تا ۲ درصد در هر سال – برخلاف افت نسبتاً سریع استروژن که باعث یائسگی می شود. بیضه تستوسترون کمتری تولید می کند، کمتر سیگنال هایی از هیپوفیز وجود دارد که به بیضه ها می گویند تستوسترون بسازند، و پروتئینی (به نام گلوبولین اتصال دهنده هورمون جنسی (SHBG) با افزایش سن افزایش می یابد. همه اینها باعث کاهش فرم فعال تستوسترون در بدن می شود. بیش از یک سوم مردان بالای ۴۵ سال ممکن است سطح تستوسترون را از آنچه که ممکن است طبیعی تلقی شود کاهش داده باشد (اگرچه همانطور که گفته شد تعریف سطح مطلوب تستوسترون کار پیچیده ای است).

علائم کمبود تستوسترون در مردان بالغ شامل موارد زیر است:

• کاهش موهای بدن و صورت
• از دست دادن توده عضلانی
• میل جنسی کم، ناتوانی جنسی، بیضه های کوچک، کاهش تعداد اسپرم و ناباروری
• افزایش اندازه پستان
• گرگرفتگی
• تحریک پذیری، غلظت ضعیف و افسردگی
• از دست دادن موهای بدن
• استخوان های شکننده و افزایش خطر شکستگی

برخی از مردانی که کمبود تستوسترون دارند علائم یا شرایطی مرتبط با تستوسترون پایین دارند که هنگام جایگزینی تستوسترون بهبود می یابند. به عنوان مثال، مرد مبتلا به پوکی استخوان و تستوسترون پایین می تواند با افزایش تستوسترون قدرت استخوان را افزایش داده و خطر شکستگی خود را کاهش دهد.

هرچه تعجب آور باشد، زنان نیز می توانند از علائم کمبود تستوسترون آزار ببینند. به عنوان مثال، بیماری در غده هیپوفیز ممکن است منجر به کاهش تولید تستوسترون از بیماری غدد فوق کلیوی شود. آنها ممکن است میل جنسی کم، کاهش استحکام استخوان، یا افسردگی را تجربه کنند.

آیا می دانید؟

مواقعی وجود دارد که تستوسترون پایین چنین چیز بدی نیست. شایع ترین نمونه احتمالاً سرطان پروستات است. تستوسترون ممکن است غده پروستات و سرطان پروستات را برای رشد تحریک کند. به همین دلیل داروهایی که سطح تستوسترون را پایین می آورند (به عنوان مثال، لوپرولاید) و کاستراسیون، درمانهای رایج برای آقایان مبتلا به سرطان پروستات است. مردانی که جایگزین تستوسترون مصرف می کنند باید از نظر سرطان پروستات با دقت کنترل شوند. اگرچه تستوسترون ممکن است باعث رشد سرطان پروستات شود، اما مشخص نیست که درمان تستوسترون در واقع باعث ایجاد سرطان می شود.

بیماری ها و شرایطی که بر تستوسترون تأثیر می گذارد

مردان به دلیل شرایط یا بیماریهای مؤثر زیر با افت تستوسترون روبرو شوند:

• بیضه ها: آسیب مستقیم، کاستراسیون، عفونت، پرتودرمانی، شیمی درمانی، تومورها
• غدد هیپوفیز و هیپوتالاموس: تومورها، داروها (خصوصاً استروئیدها، مورفین یا داروهای مرتبط و آرام بخشهای اصلی مانند هالوپریدول)، HIV/AIDS، عفونتهای خاص و شرایط خود ایمنی
• بیماری های ژنتیکی مانند سندرم کلاینفلتر (که در آن مرد کروموزوم x اضافی دارد) و هموکروماتوز (که در آن ژن غیر طبیعی باعث تجمع آهن بیش از حد در بدن می شود، از جمله غده هیپوفیز) نیز می تواند بر تستوسترون تأثیر بگذارد.
• علاوه بر برداشتن تخمدان، زنان ممکن است به دلیل بیماری های غده هیپوفیز، هیپوتالاموس یا غده فوق کلیوی، دچار کمبود تستوسترون شوند. استروژن درمانی گلوبولین اتصال دهنده هورمونهای جنسی را افزایش می دهد و مانند مردان پیر، این باعث کاهش میزان تستوسترون آزاد و فعال بدن می شود.

تستوسترون درمانی

در حال حاضر، تستوسترون درمانی در درجه اول برای درمان تاخیر در بلوغ مرد، تولید کم تستوسترون (چه به دلیل عدم موفقیت در بیضه، عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس) و برخی از سرطانهای غیر قابل تحمل پستان انجام می شود.

با این وجود، كاملاً ممكن است كه درمان با تستوسترون بتواند علائم را در مردان با سطح قابل توجهی كم تستوسترون فعال از جمله موارد زیر نشان دهد،

• ضعف عمومی
• انرژی کم
• ناتوان بودن
• افسردگی
• مشکلات عملکرد جنسی
• مشکلات شناختی

با این حال، بسیاری از مردان با سطح تستوسترون نرمال علائم مشابهی دارند بنابراین ارتباط مستقیم بین سطح تستوسترون و علائم همیشه مشخص نیست. در نتیجه، اختلاف نظرهایی وجود دارد که درمورد آن باید مردان با تستوسترون مکمل درمان شوند.

تستوسترون درمانی ممکن است برای خانمهایی که سطح تستوسترون پایینی دارند و علائم آن ممکن است ناشی از کمبود تستوسترون باشد، منطقی باشد. (معلوم نیست که آیا سطح پایین و بدون علائم معنی دار است، خطرات درمانی ممکن است از مزایای آن فراتر رود.) با این وجود، خرد و اثربخشی درمان تستوسترون برای بهبود عملکرد جنسی یا عملکرد شناختی در بین زنان یائسه مشخص نیست.

افرادی که سطح تستوسترون نرمال دارند، به توصیه پزشکان خود، گاهی اوقات با تستوسترون درمان می شوند یا این داروها را به تنهایی دریافت می کنند. برخی آن را به عنوان “درمانی” برای پیری توصیه کرده اند. به عنوان مثال، مطالعه ای از دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳ نشان داد که حتی در بین مردانی که با نتایج تستوسترون نرمال شروع به کار کرده اند، از دست دادن چربی، افزایش حجم عضلات، خلق و خوی بهتر و اضطراب کمتری در هنگام دریافت تستوسترون درمانی یاد شده است. مشاهدات مشابهی در بین زنان مشاهده شده است. با این حال، خطرات و عوارض ناشی از مصرف تستوسترون هنگامی که بدن در حال تولید به اندازه کافی است، هنوز هم از استفاده گسترده چشم پوشی می کند.

 

زنان و مردان برای رشد و نمو طبیعی به میزان مناسب تستوسترون احتیاج دارند. با این حال، مقدار مطلوب تستوسترون به دور از روشنی نیست.

بررسی سطح تستوسترون به راحتی انجام آزمایش خون است. بخش دشوار تفسیر نتیجه است. سطح در طول روز متفاوت است. سطح پایین ممکن است در صورت عدم وجود علائم بی معنی باشد، به خصوص اگر در زمان دیگری طبیعی باشد. ما نیاز به تحقیقات بیشتری داریم تا بدانیم چه موقع تستوسترون را اندازه بگیریم، چگونه بهترین پاسخ را به نتایج نشان دهیم و چه زمانی ارزش پذیرش خطرات درمان را دارد.