Iranian Chemist شیمیدان ایرانی
تکنسیم-۹۹m به خاطر خواص تجزیه هسته ای آن، به عنوان یک رادیوایزوتوپ مناسب برای تصویربرداری SPECT استفاده می شود.
تکنسیم-۹۹m اشعه گاما ۱۴۰ کیلو الکترون ولت (KeV) را با درصد فراوانی بالا ۸۹ درصد در همه انتقالات هسته ای نشر می کند. نشر فوتون ۱۴۰ کیلو الکترون ولت به اندازهای قوی هست که بتواند در داخل بدن در بافتها نفوذ کند و به راحتی توسط دتکتورهای دوربین گاما به منظور ایجاد یک تصویر با کیفیت بالا، شناسایی شوند. علاوه بر این امتیاز، تکنسیم-۹۹m نیمه عمر فیزیکی آن ( در حدود ۶ ساعت) نیز آن را در زمره یک رادیونوکلئوتید مناسب قرار می دهد.
نیمه عمر فیزیکی این ایزوتوپ به اندازه کافی طولانی هست که امکان سنتز ترکیبات رادیو دارو با تکنسیم-۹۹m، انجام کنترل کیفی ترکیب و تزریق به بیمار را فراهم کند، بطوریکه رادیو دارو به اندازهای فرصت دارد که در بافت هدف با کمترین دوز تابشی به بیمار تجمع کند. استفاده گسترده تکنسیم-۹۹m برای مطالعات تصویربرداری تشخیصی رادیوداروها از آنجا مشخص میشود که در ایالات متحده بیش از ۱۹ میلیون تزریق در سال ۲۰۰۷ برای مطالعات قلبی، ریوی، استخوانی، کبدی و کلیه انجام شده است که این مقدار تقریبا ۸۵ درصد از ترکیبات رادیو دارویی استفاده شده در پزشکی هسته ای می باشد.
تکنسیم-۹۹m دارای یکسری خواص شیمیایی منحصر به فرد میباشد که دارای انواع متنوعی از ترکیبات تکنسیم-۹۹m با عدد اکسایش از +۷ تا -۱ می باشد. وجود تکنسیم-۹۹m در حالتهای متفاوتی از اکسایش، یک امتیاز از نظر ساختاری برای ترکیبات رادیودارویی نشاندارشده با تکنسیم-۹۹m میباشد. به هر حال وجود تکنسیم-۹۹m در حالت های متفاوتی از اعداد اکسایش باعث ایجاد یکسری واکنش های جانبی و تولید محصولات جانبی نیز می شوند.
تکنسیم-۹۹m برای ایجاد یک محصول پایدار و موثر مولکولهای زیستی نشاندار شده، باید به پایین ترین حالت اکسایش، کاهش پیدا کند. انتخاب یک ترکیب کاهنده و شرایط واکنش مناسب، اهمیت بسزایی در تعیین حالت کاهشی پایانی کمپلکسهای تکنسیم-۹۹m دارد. اکثر حالتهای اکسایشی پایدار تکنسیم-۹۹m برای استفاده در رادیوداروها توسط ساختارهای شیمیایی هسته تنومند مشخص شده است. اغلب مطالعات بر روی هسته پایدار [۹۹mTcO]+3 که عدد اکسایش تکنسیم-۹۹m در آن +۵ می باشد، انجام شده است. کمپلکسهای مربوط به این هسته، یک ساختار هرم مثلثی از نظر فضایی ایجاد میکنند و از طریق لیگاندهای چهاردندانه NxS4-x پایدار میشوند. استفاده از این هسته تکنسیم-۹۹m، کمپلکسهایی با هردو ایزومر سین و ترانس ایجاد میکند.
نویسنده مقاله: خانم دکتر حمیده صباح نو متخصص داروسازی هسته ای
