درمان کم خونی با داروی فریک تری مالتول

درمان آنمی با داروی فریک تری مالتول

هموگلوبین یک متالوپروتئین برای اکسیژن رسانی میباشد که یون آهن متصل به چهار حلقه گلوبین به دو صورت Fe²⁺ و یا Fe³⁺ میتواند باشد. اکثریت داروهای حوزه درمانی کم خونی مربوط به داروهای دارای آهن با عدد اکسایش ۲+ میباشد. از آن جمله میتوان به فروس فومارات، فروس گلوکونات، فروس سولفات، فروس گلایسین سولفات اشاره کرد. این داروها در روده جذب میشوند و بزرگترین مشکل این داروها این است باعث تولید رادیکالهای هیدروکسید فعال میشود که بسیار خطرناک هستند که از آن جمله میتوان به آسیب دیدن دیواره روده ها و کاهش اثر دیگر داروها اشاره کرد. دومین ضعف این داروها اتصال کند آهن به پروتیئن میباشد و سومین ضعف آنها میزان پایین بارگیری اکسیژن میباشد. که در ادامه با مکانیسمهای آورده شده اثبات خواهد شد.

در اثر اکسید شدن یون آهن ۲ به ۳، یک الکترون آزاد شده و باعث تبدیل اکسیژن به یون سوپراکسید میشود.

در ادامه، یون سوپراکسید به بافتها رسیده و با آب واکنش داده و دوباره اکسیژن تولید میکند.

** ولی یون سوپراکسید میتواند واکنش جانبی انجام داده و پروتون جذب کرده و در کنار تولید اکسیژن، هیدروژن پروکسید هم تولید میشود.

که هیدروژن پروکسید میتواند با جذب یک الکترون دیگر شکسته شده و رادیکال فعال هیدروکسید را ایجاد نماید.

دسته دوم داروها آنهایی هستند که آهن با عدد اکسایش ۳ حضور دارد که دیگر فرایندهای بالایی رخ نمیدهد و اکسیژن به صورت مولکولی پیوند برقرار میکند با Fe³⁺ و بنابراین این داروها باعث تولید رادیکال فعال نمیشوند.

این داروها تعداد محدودی دارند که معروفترین این داروها تا به امروز داروی Ferric Carboxy Maltose میباشد که داروی تزریقی میباشد که یک دوره درمانی کامل آن هزینه ای برابر با ۵۱۵۶ تا ۲۱۷۹۶ دلار هزینه دارد.

در حالی که داروی فریک مالتول دقیقا خواص مشابهی مثل فریک کربوکسی مالتوز دارد و نه تنها خوراکی است بلکه یک دوره درمانی آن حدود ۴۸ پوند هزینه دارد. ضمن اینکه تا به امروز تداخل دارویی برای آن با داروهای دیگر گزارش نشده است.

این دارو در ۲۵ جولای ۲۰۱۹  (۴ ماه پیش) تاییدیه FDA را گرفت.

تاییدیه FDA مبتنی بر انجام هر سه فاز کلینیکال تریال به شماره های Trial 1/NCT01252221 و Trial 2/NCT01340872 و Trial 3/NCT02968368 به این دارو تعلق گرفت. همه ۲۹۵ بیمار مورد مطالعه قرار گرفته نشان دادند: این دارو برای درمان کمبود آهن در افراد بزرگسال، ذخیره آهن و ساخت هموگلوبین مورد استفاده قرار میگیرد.

شرکت Shield Therapeutics plc اقدام به تولید این دارو به نامهای Feraccru و Accrufer به صورت کپسول نموده است. محصول خود را به صورت ۵۶ کپسول در هر بسته عرضه میکنند (میزان مصرف این دارو تقریبا یک ماهه و هر روز دو بار میباشد).

این شرکت هر پک ۵۶ تایی را به قیمت ۴۸ پوند (تقریبا ۸۰۰۰۰۰ تومان) برای فروش به بازار عرضه کرده است.

شرکت مواد اولیه hubei aoks trade co اقدام به تولید و فروش ماده موثره این دارو (فریک مالتول) را در بچهای ۱۰ گرمی با خلوص ۹۸ درصد نموده است.

در یک مطالعه ای که بر روی ۱۲۸ بیمار انجام گرفت (۶۴ بیمار با پلاسبو و ۶۴ بیمار با خود دارو) نشان داد که رهش سریع آهن صورت میگیرد و همینکه در انتهای هفته ۱۲ میزان آهن از ۸٫۶  میکروگرم بر لیتر به ۲۶ میکروگرم بر لیتر رسید.

همانگونه که مشاهده میشود ۷۸ درصد بیماران آنمی بعد از یک دوره کامل، درمان شده اند.

و این برای اولین بار در این حوزه هست که داروی خوراکی چنین اثر بالایی را نشان میدهد. و قبل از این همانطور که اشاره شد داروی فریک کربوکسی مالتوز بوده که هم هزینه بالایی داشته و هم تزریقی بوده است.

 

نویسنده مقاله: دکتر مهدی نباتی متخصص طراحی و سنتز داروهای نوین