Iranian Chemist شیمیدان ایرانی
به کارگیری و ایجاد درآمد از طریق بهره جوئی از گیاهان دارویی همواره مورد نظر بوده است. چنانچه در گزارشی مربوط به بررسی اجمالی امکانات باالقوه صادرات گیاهان دارویی و صنعتی ایران که توسط سازمان صنایع ملی ایران منتشر گردیده است میخوانیم که استفاده از منابع طبیعی هر کشور نخستین گام برای کسب درآمد و رونق بخشیدن به کسب و بازار است.
منابع طبیعی به دو بخش زیرزمینی یا کانی و روی زمینی یا تجدیدشونده به شمار می آیند، که در گذشته مصرف خام آنها رایج و از اهمیت صادراتی بیشتری برخوردار بودند. آمارهای مربوط به صادرات گیاهان دارویی و صنعتی ایران در دهه ۱۳۴۰ نشان می دهد که این دسته از محصولات در بین کالاهای کشاورزی موقعیت نسبتا خوبی داشتند و حجم و ارزش صادراتی آنها در دهه مزبور تقریبا سیر ثابتی را طی کرده است.
از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ مقادیر آن به دلایل مختلف من جمله افزایش سطح قیمتها در داخل و توجه تجار به واردات و غیره کاهش می یابد و بر حجم صادرات گیاهان دارویی و صنعتی تاثیر منفی میگذارد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مشکلات طبیعی آن، صادرات این محصولات نیز سیر نزولی پیدا میکند و در سال ۱۳۵۹ با آغاز جنگ تحمیلی به پایینترین حد خود نسبت به سالهای قبل و بعد میرسد و عملا سال ۱۳۶۳ را میتوان دوران صعود منحنی ها و بهبود نسبی اوضاع دانست.
گیاهان دارویی و صنعتی غالبأ به دو شکل مورد استفاده قرار میگیرند:
نخست به صورت خام به عنوان داروهای خانگی، چاشنی و یا قابل استفاده در صنایع دستی که در این صورت میتوان آنها را کالاهای عطاری نامید.
در حالت دوم، بسیاری از اینها به عنوان مواد اولیه صنایع دارویی و شیمیایی استفاده میشوند و بدین معنا بهتر است، عبارت گیاهان دارویی و صنعتی بر آنان اطلاق گردد.
اجزا و متفرعات گیاهان مثل گل، پوست، برگ، صمغ و غیره چنان موارد استفاده فراوانی در صنایع مختلف دارند که ارائه تعریف دقیق برای تفکیک انواع خوراکی از دارویی و صنعتی را مشکل میشازد. زیرا بدین ترتیب میتوان بسیاری از میوه ها من جمله مرکبات را به خاطر تهیه ویتامین آ و ث سیب را به خاطر تهیه اسانس از آن جزو گیاهان دارویی و صنعتی محسوب نمود. تعریف مشخص از گیاهان دارویی و صنعتی برای متخصصین دیگر کشورها نیز مشکل میباشد و حتی برخی از آمار و ارقام مربوط به واردات این دسته از گیاهان توسط کشورهای صنعتی به خاطر اختلاط مفاهیم آنها جابجا ذکر شده اند.
بر اساس آمارهای سالهای اخیر، صادرات گیاهان دارویی و صنعتی از نظر حجم ۲/۸ درصد و از نظر ارزش ۳/۷ درصد کالاهای کشاورزی را شامل میگردد و بخش کشاورزی نیز معمولا نیمی از حجم و ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی را به خود اختصاص میدهد.
بحث پیرامون قابلیهای ارزآوری این دسته از محصولات منوط به روشن شدن اهداف توسعه کشاورزی، نظامهای مختلف کشت و سیاستهای صادراتی کشور است ولی قطعا اعطای امکانات خدماتی، علمی و اعتباری و وضع مقررات آسانتر به جمع آوری کنندگان و تولیدکنندگان آنها موجب رونق صادرات این محصولات خواهد شد.
