بیماری التهابی روده و روشهای تشخیص آن

بیماری التهابی روده چیست؟

بیماري التهابی روده (Inflammatory bowel disease IBD)  یک بیماري ناشی از عملکرد نامناسب سیستم ایمنی در برابر باکتريهاي روده است و عمدتاً در سنین جوانی بین ۱۵ تا ۳۰ سالگی ایجاد شده و به دو صورت بیماري کرون و کولیت اولسرو تقسیمبندي میشود. تظاهرات بالینی ویژهاي براي این بیماری وجود ندارد و هیچ علائم قابل تشخیص نیز براي آن مطرح نمیباشد. در بیماران مبتلا به درد شکمی و اسهال مزمن یا عودکننده، شک به این بیماری مطرح میگردد و براي تشخیص آن از کولونوسکوپی و بیوپسی استفاده میگردد. با وجود این، انتخاب بیماران براي اندوسکوپی فقط بر اساس علائم بالینی قابل اعتماد نیست و بسیاري از بیماران مشکوک به این بیماری یافته هاي اندوسکوپی منفی دارند. بنابراین، نیاز به یک روش آسان، غیرتهاجمی و ارزان براي ارزیابی بیماران و تشخیص افتراقی بیماري از بیماريهاي غیر التهابی همانند سندرم روده تحریکپذیر احساس میشود.

طی دهه اخیر، چندین محصول لوکوسیتی که در مدفوع ترشح میشوند به عنوان مارکرهایی از التهاب روده مطرح شده اند. از میان این پروتئینها، کالپروتکتین و لاکتوفرین به عنوان بهترین پارامترها معرفی شده اند. این پروتئین عمدتا در مونوسیت ها و نوتروفیلها وجود دارد و به میزان کم در سلولهاي اندوتلیال و اپیدرمال نیز بیان میشود. به دنبال فعال شدن نوتروفیلها یا اتصال مونوسیتها به اندوتلیال،  کالپروتکتین آزاد میشود و میزان آن در سرم یا مایعات بدن یک شاخص مهم التهاب است. غلظتهاي افزایش یافته Calprotectin را میتوان در پلاسما، مایع مغزي-نخاعی، مایع سینوویوم، ادرار و یا مدفوع در شرایط التهابی و یا بدخیمی اندازه گیري کرد. افزایش سطح Calprotectin مدفوع در IBD می تواند با افزایش بازسازي لوکوسیتها در جدار روده و افزایش مهاجرت نوتروفیلها به لومن روده توجیه گردد. بنابراین میزان Calprotectin مدفوع با مهاجرت نوتروفیلها به جدار روده در شرایط التهابی حاد متناسب است.

مطالعات نشان داده اند که Calprotectin می تواند IBD را از بیماريهاي غیر IBD مانند IBS  افتراق دهد. همچنین همبستگی میان میزان Calprotectin مدفوع با  شدت التهاب مخاطی و اندکس اندوسکوپیک شدت بیماري کرون نشان داده شده است. در حالی که اندکس اندوسکوپیک شدت بیماري کرون روشی طاقت فرسا و زمانبر است. ارزیابی بیماران و درجه بندي خطر در آنها با استفاده از یک تست ارزان و غیرتهاجمی بسیار مطلوب است. یک مارکر ایده آل باید حساس باشد و بنابراین به صورت قابل اعتمادي التهاب روده را تشخیص دهد و نیز به میزان کافی اختصاصیت داشته باشد که از بررسیهاي اضافه غیرضروري پرهیز شود. در حال حاضر، حساسترین و اختصاصیترین روش براي تشخیص این بیماري، کولونوسکوپی و بیوپسی است که روش تهاجمی، وقت گیر و پرهزینه بوده و در بسیاري از بیماران ناراحت کننده است.

با متخصصین ایرانی در حوزه درمان بیماریهای خاص بیشتر آشنا شوید…