الگوی نام گذاری ترکیبات مولکولی دوتایی – آموزش آنلاین شیمی کنکور

تدریس آنلاین (آموزش مجازی) شیمی کنکور دکتر نباتی

آموزش مجازی رایگان بهترین استاد شیمی کنکور ایران استاد دکتر مهدی نباتی

دانش آموزان کنکوری عزیزم، یکی از مباحث بسیار بسیار مهم در شیمی دهم کنکور سراسری، مبحث نام گذاری ترکیبات معدنی مولکولی دوتایی است. به طوری که در آزمون کنکور سراسری (تجربی و ریاضی) از این مبحث به ۳ صورت در سوالات کنکور استفاده می شود:

• حالت اول: به طور مستقیم چندین ترکیب داده شده و در مورد نام صحیح این ترکیبات مولکولی، سوال پرسیده می شود.
• حالت دوم: در سوالات ترکیبی، در یکی یا دو تا از گزینه های یکی از سوالات در مورد نام صحیح ترکیبات سوال پرسیده می شود.
• حالت سوم: به طور غیر مستقیم، در مسائل استوکیومتری یا مسائل اسیدها و بازها، نام ترکیب داده شده و مساله ای مطرح می شود. مشخص است که اگر ندانید فرمول شیمیایی آن ترکیب چیست پس نمی توانید به مساله هم پاسخ بدهید.

به همین دلیل، امروز در این مقاله قصد دارم به طور کامل الگوی نام گذاری ترکیبات مولکولی را به شما دانش آموزان عزیزم آموزش دهم.

 

نام گذاری ترکیبات مولکولی دوتایی

ترکیبات مولکولی دوتایی به ترکیباتی گفته می شود که در ساختار آن ها فقط از دو نوع اتم (نه دو اتم!!!) استفاده شده است.

برای مثال:

ترکیب HNO₃ یک ترکیب سه تایی است.

ترکیب N₂O₅ یک ترکیب دوتایی است.

 

برای نام گذاری ترکیبات مولکولی دوتایی از الگوی زیر استفاده می شود:

پیشوند + نام عنصر اول +پیشوند + نام یا ریشه نام عنصر دوم + پسوند ید

 

نکته اول: منظور از پیشوند، تعداد اتم عنصر با شمارش یونانی است.

نکته دوم: شمارش یونانی به صورت زیر می باشد:

تعداد (فارسی)	شمارش یونانی
۱	مونو
۲	دی
۳	تری
۴	تترا
۵	پنتا
۶	هگزا
۷	هپتا
۸	اُکتا
۹	نونا
۱۰	دکا

 

حالا با چند مثال ببینیم که از این الگو و شمارش یونانی قراره چطور استفاده کنیم:

ترکیب N₂O₄ = دی نیتروژن تترااکسید

ترکیب NO = نیتروژن مونواکسید

ترکیب PCl₅ = فسفر پنتاکلرید

ترکیب P₄O₁₀ = تترافسفر دکااکسید

ترکیب SiCl₄ = سیلیسیم تتراکلرید

ترکیب CF₄ = کربن تترافلوئورید

ترکیب SO₂ = گوگرد دی اکسید

 

نکته سوم: اگر تعداد عنصر اولی برابر با یک باشد، از نوشتن پیشوند مونو خودداری می کنیم.

نکته چهارم: اگر تعداد عنصر دومی برابر با یک باشد، حتما پیشوند مونو را قبل از نام یا ریشه نام آن عنصر می نویسیم.

نکته پنجم: در ترکیبات مولکولی دوتایی برخی از نافلزات با اتم های هیدروژن، تعداد اتم هیدروژن ذکر نمی شود.

برای مثال: H₂S که هیدروژن سولفید نام گذاری می شود.

نکته ششم: برخی دیگر از نام های ترکیبات مولکولی دوتایی خارج از قاعده هستند و باید حفظ شوند.

برای مثال: آب H₂O و آمونیاک NH₃

 

دکتر مهدی نباتی

 

 

 

آموزش خصوصی و گروهی شیمی کنکور و المپیاد (آنلاین و حضوری)