بیماران ام اسی (مالتیپل اسکلروزیس) چه داروهایی را با چه گیاهانی نباید بخورند؟

طب گیاهی پدیده جدیدی نیست. در حقیقت، دهها هزار سال است که از آن استفاده میشود. در سالهای ۱۸۲۰ تا ۱۹۲۰ میلادی، طب معمولی به تدریج جایگزین روشهای قدیمی درمان گیاهی شد. اخیرا افراد زیادی در جهان غرب دوباره به طب گیاهی علاقمند شده اند، و استفاده از گیاهان دارویی یکی از روشهای رایج در طب جایگزین و مکمل است. دکتر آلن سی بولینگ در کتاب خود به نام ام اس و طب جایگزین نوشته است که استفاده از گیاهان دارویی در آمریکا بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ تقریبا ۴ برابر شده است.

مهمترین تفاوت بین داروها و گیاهان دارویی این است که اکثر داروها شامل ترکیبات شیمیایی واحد هستند، در صورتی که گیاهان دارویی از ترکیبات بسیار متفاوتی تشکیل شده اند که برخی از آنها میتوانند مفید واقع شوند و برخی هم عوارض ناشناخته روی بدن انسان داشته باشند. دلیل این موضوع این است که گیاهان دارویی به اندازه داروهای داروهای شیمیایی مورد مطالعات گسترده قرار نگرفته اند و هنوز مشخص نیست که کدام یک از مواد شیمیایی که در این گیاهان وجود دارد از ترکیبات فعال آنها است. همچنین هنوز مطالب ناگفته زیادی راجع به عوارض جانبی گیاهان دارویی و تداخل آنها با داروهای رایج شیمیایی وجود دارد.

در بیماران مبتلا به ام اس، گیاهان دارویی باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند. بسیاری از گیاهان وجود دارند که فواید انها از نظر علمی اثبات نشده است و حتی ممکن است بیماری ام اس را تشدید کنند یا با داروهای رایج مصرفی ام اس تداخل داشته باشند. اگر نوع درمان به قدری قوی باشد که اثرات مفید آن ظاهر شود، معمولا همانقدر هم قوی هست اثرات مضر خود را نشان دهد. این به آن معنا نیست که استفاده از گیاهان دارویی کاملا ممنوع است بلکه به آن معنی است که باید آگاهانه مصرف شوند. تحقیق کنید، با پزشک و داروساز خود مشورت کنید و قبل از مصرف این داروها فواید و عوارض انها را مورد بررسی قرار دهید.

علائم تداخل

درمانهایی که معمولا برای افراد مبتلا به بیماری ام اس تجویز میشود مانند باکلوفن، والیوم، کلونوپین و زانافلکس میتواند باعث خستگی یا دیگر عوارض جانبی خواب آور باشد. بنابراین باید از گیاهانی که ممکن است باعث خواب آلودگی بیشتری هم شوند آگاه باشیم. گیاهانی مانند بابونه، خوک طلائی، کاوا، گل راعی، سنبل کوهی، جینسینگ سیبری و جینسینگ آسیایی از این قبیل گیاهان دارویی هستند. بعضی از گیاهان دارویی ممکن است باعث سوزش ادرار شوند یا عوارض عفونت ادراری را بدتر کنند. دوز بالا یا حتی معمولی از این گیاهان، حتی اگر عفونتی در کار نباشد میتواند باعث سوزش ادرار شود.

قهوه سردسته این نوع گیاهان است. گیاهان دیگری که میتوانند باعث این عارضه شوند شامل دارچین، اکالیپتوس، صمغ مرمکی و ساسافراس هستند. اگر مبتلا به افسردگی هستید، احتمالا با نوع قدیمیتر داروهای ضد افسردگی که به ضد افسردگیهای سه حلقه ای معروف هستند آشنایی دارید، آمی تریپتیلین و نور تریپتیلین نمونه هایی از این داروها هستند. اگر در حال مصرف یکی از ضد افسردگیهای سه حلقه ای هستید، باید از مصرف گل راعی، بنگ دانه، شابیزک، دارواش و اسکاپولیا اجتناب کید. اگر از ضد افسردگیهای جدیدتر که به SSRI ها معروفند مانند پروزاک، زلفت و پاکسیل استفاده میکنید نیز از مصرف گل راعی اجتناب کنید. این گیاه ممکن است سطح این داروها را در خون کاهش دهد.

تداخلات دارویی

آمانتادین دارویی است که معمولا برای رفع درمان خستگی تجویز میشود. اگر برخی از داروهای گیاهی همزمان با این دارو مصرف شوند میتوانند باعث خواب آلودگی یا گیجی شوند. شابیزک، چشم خروس، اسکاپولیا و بنگ دانه نمونه هایی از این گیاهان هستند. گاهی برای درمان حمله های ام اس از استروئیدها استفاده میشود. بنابراین باید از گیاهان دارویی که ممکن است عوارض جانبی استروئیدها مانند افزایش قند خون یا کاهش پتاسیم خون را بدتر کنند آگاه باشیم. برخی از داروها نیز میتوانند باعث افزایش اثر استروئیدها شوند. جینسینگ آسیایی، ریش بز، برگ سنا و شیرین بیان از نمونه های رایج این گیاهان میباشند.

متوتروکسات نوعی داروی شیمی درمانی است که گاهی برای درمان ام اس نیز استفاده میشود. اگر این دارو با داروهای شیمیایی آسپرین مانند معروف به سالیسیلاتها ترکیب شوند ممکن است اثرات ناسازگار داشته باشند. گیاهان دارویی خاصی که حاوی سیلیکات هستند نباید همزمان با مصرف متوتروکساتها استفاده شوند. ریش بز، سپیدار، غان، توت مار، بیدمشک و انگور که نمونه هایی از این گیاهان دارویی هستند. گیاهان دارویی در رده مخروط سانان نیز در صورت ترکیب با متوتروکساتها ممکن است باعث تولید سم در کبد شود.

مصرف مخروط سانان، که معروف است به مدت طولانی برای درمان عفونت استفاده میشده، با تحریک سلولهای ایمنی (ماکروفاژها و سلولهای تی) و تداخل در فعالیت داروهای تجویز شده برای ام اس مانند داروهای ABCR میتواند بیماری ام اس را تشدید کند. با این وجود این گیاه دارویی گاهی به بیماران مبتلا به ام اس به طور مداوم از این گیاه دارویی استفاده میکنند. بسیاری از گیاهان دارویی با وجود دارا بودن سم های شناخته شده، هنوز در آمریکا و غرب به فروش میرسند. دانه های روغنی مثل گل گاوزبان، یوهمبین، توتون هندی، بلوط کوتاه و هماور طبی نمونه هایی از گیاهان دارویی هستند که میتوانند خطرآفرین باشند ولی به بیماران مبتلا به ام اس توصیه میشوند. این گیاهان میتوانند باعث فشار خون بالا، مشکلات روانی، افزایش ضربان قلب، حمله صرع و دیگر اختلالات جدی شوند.