پیش بینی جهت پیشرفت واکنش های تعادلی با غلظت های غیر تعادلی

تدریس خصوصی و نیمه خصوصی شیمی کنکور ۱۴۰۲ تجربی

دکتر مهدی نباتی – استاد بزرگ شیمی کنکور ایران

تدریس خصوصی شیمی کنکور ۱۴۰۲ استاد نباتی تدریس خصوصی شیمی کنکور ۱۴۰۲ دکتر نباتی تدریس خصوصی شیمی کنکور ۱۴۰۲ استاد مهدی نباتی شیمی کنکور ۱۴۰۲

دانش آموزان عزیزم، یکی از مباحث بسیار مهم در شیمی کنکور، مبحث واکنش های تعادلی از فصل چهارم شیمی دوازدهم می باشد که دو سوال جتمی در شیمی کنکور دارد (لازم به ذکر است که از این فصل در کنکور ۳ یا ۴ سوال می آید که یک یا دو سوال آن مربوط به مباحث واکنش های آلی است و دو سوال آن مربوط به مباحث واکنش های تعادلی است).

یک نکته کنکوری بسیار مهم از این مبحث این است که آیا با غلظت های غیر تعادلی هم می توان جهت پیشرفت واکنش های تعادلی را پیش بینی کرد یا خیر؟

در این مقاله آموزشی قرار است به این سوال پاسخ دهیم…

 

سوال احتمالی شیمی کنکور

ثابت تعادل برای واکنش زیر در دمای ۲۴ درجه سانتی گراد، برابر با ^۴-۱۰ × ۱٫۵۸ mol²/L² است. اگر ۰٫۰۲ مول NH₃ و ۰٫۰۸ مول H₂S و مقدار زیادی از NH₄HS جامد در این دما در ظرف یک لیتری مخلوط شوند، کدام مطلب در مورد این واکنش درست بیان شده است؟

NH₄HS _(s)    ⇔   NH_{3 (g)}   +   H₂S _(g)

الف: واکنش در لحظه تعادل قرار دارد.

ب: واکنش در جهت رفت پیش خواهد رفت.

ج: واکنش در جهت برگشت پیش خواهد رفت.

د: در مورد جهت پیشرفت واکنش نمی توان اظهار نظر نمود.

 

پاسخ:

دانش آموزان عزیزم در چنین سوالاتی که ثابت تعادل را داده و مقدار مواد هم داده می شود ولی در مورد تعادلی یا غیرتعادلی بودن مواد صحبتی نمی شود، کافی است یک ثابت تعادل فرضی K₂ عینا مثل ثابت تعادل اصلی K₁ نوشته شود و حاصل این دو ثابت تعادل باهم مقایسه شود:

در اینجا سه حالت پیش می آید:

حالت اول: K₂ > K₁ نشان دهنده این است که واکنش در لحظه بعد از تعادل قرار دارد و واکنش بایستی در جهت برگشت پیش برود تا به تعادل برسد.

حالت اول: K₂ = K₁ نشان دهنده این است که واکنش در لحظه تعادل قرار دارد.

حالت اول: K₂ < K₁ نشان دهنده این است که واکنش در لحظه قبل از تعادل قرار دارد و واکنش بایستی در جهت رفت پیش برود تا به تعادل برسد.

 

پس ثابت تعادل فرضی خواهد بود با (فقط توجه شود که برای واکنش دهنده که جامد است در رابطه ثابت تعادل، عدد یک را در نظر می گیریم و یا به اصطلاح غلظتی برای آن در نظر نمی گیریم:

[NH₃] = 0.02/1 = 0.02 mol/L

[H₂S] = 0.08/1 = 0.08 mol/L

K₂ = [NH₃] × [H₂S] = 0.02 × ۰٫۰۸ = ۱٫۶ × ۱۰^-۳

⇓

K₂ > K₁

بنابراین واکنش در جهت برگشت پیش خواهد رفت، چون مقادیر داده شده مربوط به لحظه بعد از تعادل است.

 

گزینه صحیح:

با توجه به محاسبات و تحلیل های انجام شده، گزینه ج پاسخ صحیح می باشد.

 

دکتر مهدی نباتی

استاد برجسته شیمی کنکور ایران

تدریس خصوصی شیمی کنکور ۱۴۰۲ در تهران زعفرانیه قیطریه محمودیه کامرانیه ولنجک نیاوران فرشته فرمانیه الهیه آجودانیه مینی سیتی اقدسیه تجریش سوهانک ازگل اوین دارآباد دربند کاشانک باغ فردوس جعفرآباد تهران

دبیر خوب شیمی کنکور تهران کرج شیراز تبریز مشهد اصفهان قم اهواز کرمانشاه ارومیه رشت زاهدان همدان کرمان یزد اردبیل بندرعباس اراک اسلامشهر زنجان قزوین سنندج خرم آباد گرگان ساری شهریار شهر قدس کاشان ملارد دزفول نیشابور بابل گلستان آمل بروجرد آبادان قرچک بجنورد ورامین بوشهر ساوه جهرم تربت حیدریه شهرضا مرند بندر انزلی اندیشه الوند

تدریس خصوصی آنلاین و حضوری شیمی کنکور و المپیاد شیمی

قائم شهر بیرجند نسیم شهر لاهیجان خوی شهرکرد سمنان فردیس مراغه شاهین شهر ملایر مهاباد گنبد کاووس شاهرود تنکابن مهرشهر کرج چابهار قوچان اهر میانه پرند کازرون بهشهر خمینی شهر